Elementy wyposażenia modelu RC – serwomechanizmy

Serwomechanizm – zwany popularnie serwem to urządzenie składające się z silnika elektrycznego, przekładni zębatej oraz układu elektronicznego. Silnik, przekładnia i elektronika zamknięte są w obudowie a na zewnątrz wychodzi oś wyposażona w dźwignię. Po wychyleniu drążka w nadajniku, dźwignia wychyla się proporcjonalnie do ruchu drążka i za pomocą popychacza przekazuje ruch do dźwigni zamocowanej na sterze. Stosowane są różne sposoby przeniesienia napędu z serwa na stery. Serwa umieszczone blisko sterów łączy się ze sterami krótkimi odcinkami drutów zakończonych najczęściej tzw. snapami. Są to metalowe lub plastikowe widełki zapinane na dźwignie serw lub sterów. Często drut z jednej strony wygina się w tzw. „4” i przewleka przez dźwignię a z drugiej strony nakręca się snapa. Serwa umieszczone dalej od sterów łączy się z nimi sztywnymi popychaczami z listewek zakończonych obustronnie drutami ze snapami. Można też zastosować tzw. bowdeny. Są to długie plastikowe rurki o średnicy 2 lub 3 mm zawierające często cienkie stalowe druty. Rurki te wsunięte są w plastikowe pancerze i zakończone snapami lub zamocowane w odpowiednich zaciskach.

Model szkolno treningowy RC

W zawodniczych modelach akrobacyjnych często można spotkać napęd steru kierunku przy pomocy cienkich linek. Ostatnio w mniejszych modelach często stosuje się zamiast drutu cienkie pręty węglowe przechodzące przez odpowiednie oczka zaciskowe umieszczone na dźwigniach. Daje to wyjątkowo prostą w realizacji regulację ustawień i wychyleń sterów. Niezależnie od tego, jakiego użyjemy sposobu, należy zwrócić szczególną uwagę na to, aby nie było luzów w połączeniach serw ze sterami ani w zawiasach sterów. Niedopuszczalne też jest zbyt ciasne połączenie drutów z dźwigniami. Zawiasy też muszą zginać się lekko, bez oporów i luzów. Zagwarantuje nam to pewność, że po puszczeniu drążków w nadajniku, stery będą zawsze wracać do tego samego położenia (pomijam ewidentną wadę serw). Spełnienie tych warunków naprawdę może oszczędzić stresów a niekiedy i modelu. Warto więc stosować fabryczne, najlepiej metalowe snapy a zawiasy z odpornego na wielokrotne zginanie plastiku (bez ośki).

W małych trenerkach i kombatach polecam wyłącznie bowdeny. Dwa do steru wysokości (na każdą połówkę steru osobny bowden) napędzane jednym małym ale mocniejszym serwem i ster kierunku napędzany poprzez bowden mikroserwem. Można też zamontować mikroserwa w kadłubie blisko stateczników. Napędzać będą wtedy krótkimi popychaczami z drutu lub pręta węglowego każdy ster osobno ale jest to w przypadku półmakiet mało eleganckie. Wystające nienaturalnie z kadłuba serwa psują efekt estetyczny. Zalecane jest natomiast takie umieszczanie serw w przypadku, kiedy pomaga w uzyskaniu prawidłowego wyważenia modelu bez stosowania dodatkowych ciężarków. W dużych modelach takie umieszczenie serw często bywa koniecznością. Ma to jednak pewną wadę.

Serwo zasilane jest wtedy dłuższym niż normalnie przewodem. Podatne jest wtedy na zakłócenia a długi przewód powoduje spadek napięcia w czasie większych obciążeń. W takim przypadku należy używać oryginalnych przedłużek, które powinny być kilka razy skręcone wzdłuż osi podłużnej. Można jednocześnie użyć pakietu zasilającego z dodaną jedną celą aby skompensować ubytek napięcia na przewodach. W tym wypadku bezwzględnie trzeba sprawdzić na opakowaniach, czy nasze serwa mogą pracować przy zwiększonym napięciu. Należy też zwrócić uwagę przy małych serwach, aby dźwignie na napędzanych przez nie sterach nie były zbyt krótkie i nie powodowały wychylania sterów do mechanicznego oporu.

Niedopuszczalne jest wyginanie się popychacza po dojściu steru do maksymalnego wychylenia. Serwo takie pobiera większy prąd niż powinno (słychać wyraźne buczenie zatrzymanego silnika) i może ulec uszkodzeniu. Zużywa też więcej energii a tej nigdy za wiele w modelach lotniczych. Przy lotkach obecnie obowiązuje „jedynie słuszna droga” czyli przynajmniej jedno serwo na każdą lotkę umieszczone blisko niej połączone z nią krótkim, sztywnym popychaczem. Napęd obu lotek jednym serwem przy obecnych cenach… Zapomnijmy!